Pomimo wielu doniesień o rdzennych mieszkańcach Ameryki uprawiających sporty z użyciem piłki, ojczyzną Futbolu Amerykańskiego jest Europa. To w niej od Średniowiecza uprawiano sporty typu „mob football” czy „calcio Fiorentino”, których główną regułą było dostarczenie piłki do bramki przeciwnika każdym możliwym sposobem.
Pierwsze regulaminy
Gdy w XIX rozkwitało w Stanach Zjednoczonych szkolnictwo wyższe, dni takie jak „krwawy poniedziałek” na Uniwersytecie Harvard stawały się tradycją i przodkami obecnych „Bowl games”. Co ciekawe do późnych lat 60-tych XIX wieku każda większa uczelnia miała swój zestaw przepisów (często równie brutalnych co calcio). Niestety pociągnęło to za sobą przykre konsekwencje – football został zakazany przez kolejne uniwersytety. Przetrwał dzięki tzw. „prep-schools” szkołom, które przygotowywały swych uczniów do studiowania w college’ach. Tam futbolu nie zakazywano. Pod koniec lat ’60 XIX wieku co brutalniejsze przepisy zostały odrzucone i pozostały dwa typy futbolowych przepisów – gra kopana – „kicking game” i gra biegowa „running/carrying game”. Protoplastą oficjalnych reguł gry jest zestaw, który powstał w Bostonie „Boston game” uprawiany przez Klub Futbolowy Oneida – uważany za pierwszy „prawdziwy” klub futbolowy w historii. Bardzo ważne dla przyszłości tego sportu były lata 1873-76. Doszło do dwóch spotkań władz uniwersytetów chcących skonsolidować przepisy footballowe, a przede wszystkim do dwumeczu pomiędzy uniwersytetami Harvarda z Bostonu i McGilla z Montrealu, podczas którego jeden mecz odbył się na zasadach bostońskich, a drugi był po prostu meczem rugby. W 1876 roku tak zmieniono przepisy, że przyłożenie (a nie jak dotychczas kop na bramkę) stał się najważniejszym sposobem zdobywania punktów. W tym samym momencie powstał Międzyuniwersytecki Związek Futbolowy (Intercollegiate Football Association) składający się z 3 członków założycieli – Uniwersytetów Harvard, Columbia i Princeton. Uniwersytet Yale dołączył w 1879 roku.
Powstanie NCAA
Kolejne lata to rozkwit tej dyscypliny sportu w środowisku akademickim – od 8 drużyn w 1880 roku do 43 w 1900 i następująca po nim dominacja uniwersytetu w Michigan. W latach 1901 – 1905 drużyna ta wygrała 56 meczów z rzędu (w tym pierwszy historyczny Rose Bowl) z oszałamiającym stosunkiem punktów 2831 zdobytych do 40 straconych. Jednak w 1905 roku prezydent USA Roosevelt zagroził zamknięciem rozgrywek po 19 ofiarach śmiertelnych w sezonie. Rok później nastąpiło kolejne spotkanie dotyczące modernizacji reguł gry, które zaowocowało powstaniem National Collegiate Athletic Association (odpwiednik polskiego Akademickiego Związku Sportowego – AZS ), ciała które do dziś kieruje wszystkimi zawodami międzyuczelnianymi w USA. Dwa najważniejsze postanowienia NCAA to zakaz używania kilku formacji m.in. bardzo niebezpiecznej formacji „klina” i przede wszystkim wprowadzenie podania do przodu. Do końca pierwszego trzydziestolecia przepisy osiągnęły już stan zbliżony do obecnego – umożliwienie graczom łapania piłki na dowolnym fragmencie boiska, czy punktacja – 6 pkt za przyłożenie, 3 pkt. za kopnięcie z pola.
Początki zawodowstwa futbolowego
Pierwszą zawodową ligą futbolową była American Professional Football Association powstała w 1920 roku. Składała się z 14 zespołów pochodzących głównie ze Środkowego Wschodu. Rok później liga rozszerzyła się do 22 zespołów. Jednym z ówczesnych debiutantów była ekipa Green Bay Packers – drużyna która obecnie gra w NFL i dzierży rekord najdłuższego okresu bez zmiany nazwy w lidze. W 1922 zmieniono nazwę na obecną – National Football League. Do II wojny światowej wprowadzono kolejne kosmetyczne zmiany do przepisów. Liga uruchomiła też w 1936 roku „draft” – nabór zawodników z lig uniwersyteckich do zespołów zawodowych. Wprowadzono też rozgrywki play-off jako sposób wyłaniania mistrza ligi. Koniec początkowej ery zawodowego futbolu w USA wyznaczył zespół Los Angeles Rams, który w sezonie 1950 jako pierwszy przetransmitował wszystkie swoje mecze w telewizji.
NFL i NCAA obecnie
NFL, po połączeniu z American Football League w 1970 roku jest obecnie największą zawodową ligą futbolową w USA. Składa się z 32 zespołów podzielonych na 8 dywizji i kończy co roku meczem Super Bowl. Dzięki transmisjom telewizyjnym jest najchętniej oglądanym sportem w Ameryce. Samo Super Bowl co roku jest oglądane przez 2 miliardy widzów, a ceny reklam w przerwach meczów osiągają z roku na rok coraz bardziej astronomiczne kwoty. Mecze ligowe zawsze przyciągają na stadiony komplet kibiców. Sezon trwa 16-17 kolejek plus rozgrywki play-off będące drogą do rozegrania meczu o mistrzostwo ligi. Jak w każdej zawodowej amerykańskiej lidze, rozgrywany jest mecz gwiazd. W tym wypadku jest to Pro Bowl odbywające się z reguły 2 tygodnie po Super Bowl na Hawajach.
NCAA dużo straciło na tym, że NFL zdecydowało się transmitować swoje mecze w TV. Jednak nie znaczy to, że na meczach uniwersyteckich trybuny świecą pustkami. Wręcz przeciwnie – każda drużyna NCAA niezależnie na jakim gra poziomie może liczyć na wsparcie lokalnych kibiców i przede wszystkim kolegów studentów. Amerykańska mentalność powoduje, że każde wydarzenie sportowe w kampusie jest prawie świętem. Po sezonie NCAA (kończonym tradycyjnie meczem Armii z Marynarką wojenną – Army vs. Navy) rozgrywane są tzw. „Bowl Games” – mecze sponsorowane, mające być ukoronowaniem sezonu. Wobec faktu że jest ich 34, ciężko jest stwierdzić czy zwycięzca „Rose Bowl” – meczu teoretycznie o mistrzostwo ligi uniwersyteckiej, jest faktycznie najlepszą drużyną w kraju. NCAA jest źródłem przepisów według których gra się w futbol w Europie i na świecie. Są one modyfikowane corocznie, ze szczególnym naciskiem na bezpieczeństwo w grze.
na podstawie aktywni.pl
